Avusturya’da 2025 başında yürürlüğe giren tek kullanımlık içecek ambalajları için depozito uygulaması, çöpten geri dönüşüme kadar birçok yeni sorunu da beraberinde getirdi. Artan ücretler, kirlenen kamusal alanlar ve firmaların yaşadığı maddi kayıplar, sistemin daha iyi tasarlanması gerektiğini ortaya koyuyor.
Depozitolu şişeler çöpe gidiyor
fritz-kola’nın CEO’su Florian Weins, “Depozitolu şişeler çöp değil, birer kaynak – ama çok sık yanlış yerlere atılıyorlar” diyerek dikkat çekici bir tespitte bulunuyor. Gerçekten de birçok tüketici içeceklerini dışarıda tükettikten sonra şişeleri ya çöp kutularına atıyor ya da yanına bırakıyor. Bu durum yalnızca kamusal alanların kirlenmesine yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda “depozito toplayıcılarını” da cezbediyor. Özellikle park ve şehir merkezlerinde çöp kutularının boşaltılması ya da ters çevrilmesi artık yaygınlaşmış durumda.
ARA: Yıllık 55.000 ton kayıp yaşanıyor
Avusturya’da sadece ticari sektörde yılda yaklaşık 100.000 ton plastik ambalaj atığı ortaya çıkıyor. Bunun üçte ikisi hâlâ ayrıştırılmadan çöpe gidiyor. 2023’te yürürlüğe giren yasal ayrıştırma zorunluluğuna rağmen bu tablo değişmedi. Altstoff Recycling Austria (ARA), depozito uygulaması nedeniyle her yıl yaklaşık 55.000 ton hafif ambalaj malzemesini geri kazanamadığını belirtiyor. Bu kaybın ekonomik karşılığı 45 milyon Euro civarında.
Linz ve Innsbruck’ta çözümler aranıyor
Linz ve Innsbruck gibi şehirler, kamusal alanlara “depozito halkaları” yerleştirerek çözüm üretmeye çalışıyor. Bu halkalar, şişelerin çöp kutusuna atılmadan bırakılabileceği özel bölümlerden oluşuyor. Graz’da da benzer bir sistemin değerlendirmeye alındığı belirtiliyor.
Sistemin alt yapısı yetersiz
Ancak sistemin daha derininde yapısal sorunlar mevcut. Çünkü depozitolu atıklar artık sarı çöp torbaları üzerinden toplanamıyor. Geriye, geri dönüştürülmesi daha zor olan ambalajlar kalıyor ve bu da atık yönetimi maliyetlerini artırıyor. Ayrıca, insanlar şişe bulabilmek için sarı torbaları yırtarak çöpleri yerlere saçıyor.
AB düzeyinde veri çelişkisi
Avrupa çapında geri dönüşüm oranlarına dair şüpheler artıyor. Depolamaya dayalı sistem kullanan bazı ülkeler, gerçek dışı oranlar bildiriyor. Avrupa Sayıştayı bile bu oranların gerçekçi olmadığını belirtmişti. Bu durum, döngüsel ekonomi modeline ciddi yatırımlar yapan ülkeler – örneğin Avusturya – için rekabet dezavantajı yaratıyor.
Online siparişler de baskı oluşturuyor
Asya merkezli çevrim içi alışveriş sitelerinden gelen yoğun ambalaj trafiği de sistemi zorluyor. Kartonlar genellikle parçalanmadan çöpe atılıyor, bu da çöp kutularının daha sık boşaltılmasını gerektiriyor ve maliyetleri artırıyor.
Copyright © www.havadis.at. Tüm Hakları Saklıdır. Havadis.at yayımladığı haber, fotoğraf ve görüntü ile internet ve wap için oluşturduğu her türlü bilgi, havadis.at yönetiminin izini olmadan hiçbir şekilde kullanılamaz.
